Gainera, aldez aurreko hitzordua adinekoei bakarrik eragiten dien gaia dela irudika liteke, izan ere, nagusiei arrakala digital handiagoa aurreikusten zaielako, baina San Juan doktore ospetsuak argi utzi zuen: “nagusia naiz, baina ez tentela”. Egia esan, aldez aurreko hitzordu orokortuak, nahitaezkoak eta inolako arrazoirik gabeak, urratu egiten dituzte herritarrei zerbitzu eraginkorra emateko printzipioak, eta herritar guztioi eragiten digute. Gure zerbitzu publikoetarako sarbidean oztopo bat aurkitzen dugun gehiengo sozialari eta, jakina, oztopo hori handiagoa da aurrez egiteko hitzordua nahiko baliabide ez duenarentzat. Izan ere, ezin dugu ahaztu arrakala digitalak badaudela, eta gizarte-arrakala handiak eragiten dituztela.
Joan den urrian, Bilboko Udaleko Osoko Bilkuran, Elkarrekin Podemos taldetik, “aurreko hitzorduari” buruz publikoki eztabaidatzea proposatu genuen. Bi gauza proposatu genituen. Lehenik eta behin, gure hirian publikoki hitz egiteko aukera ematea aldez aurreko hitzordua orokortzeko alde on eta txarrei buruz, horrela jendaurrean jakin ahal izateko zein den Udal Gobernuak (EAJ-PSE) gai horren inguruan duen benetako apustua. Eta, bestetik, herritarrek udal zerbitzuak eskuratzeko duten eskubidea hobetzea, zuzeneko arreta pertsonalizatuaren eta presentzialaren bidez. Nola? Oso erraza: gure Udalak, gaur egun, Udal Bulegoetan arreta jasotzeko xedeaz, hitzordua eskatzen duten izapideen kopurua egokituz, murriztuz edo kenduz.
Zein izan zen eztabaidaren emaitza? Udal Gobernuak, udal webgunearen bidez, sisteman hobekuntzak sartzeko konpromisoa hartu zuen, neurri zehatzik zehaztu gabe. Baina errealitatea burugogorra da, eta gaur egun, San Agustin eraikineko sarrerako ateetan, Bilboko Herritarrei Arreta Emateko Bulego nagusietako batean, herritarrok sarreran ikusten dugun lehenengo gauza bi kartel handi dira, eta horietan sartzeko, aurreko hitzordua eskatzen da.
Hori esanda, inork ez du zalantzan jartzen iraultza digitalak eraldaketa sozial positibo handiak ekar ditzakeela. Izan ere, administrazio publiko gehienak modernizazio- eta digitalizazio-prozesuetan murgilduta daude, egungo beharretara egokitu eta zerbitzu hobeak eskaini ahal izateko. Prozesu horiek positiboak eta inklusiboak izan nahi dute, baina ez da beti lortzen, eta batzuetan administrazioaren modernizatzeak zerbitzu publikoetarako sarbidea ere zaildu dezake. Askok gogoratuko duzue Bizkaiko Foru Aldundiak Errenta Aitorpena online egiteko betebeharra ezarri zuenean sortu zen nahaste-borrastea. Gauzak nola ez diren egin behar erakusten duen adibide garbia, digitalizazioa atzerapausoa izan baitaiteke arreta pertsonalizatuan eta aurrez aurrekoan, zeinak zuzenean eragiten baitio oinarrizko printzipioari, alegia Administrazio Publikoen aldetik herritarrei zerbitzurik onena emateari.
Pandemiaren aurretik bazegoen izapideak egiteko hitzordua, eta COVID19ak administrazio publikoak behartu zituen hura orokortzera. Egia esan, orain, osasun-larrialdirik gabe bizi arren, ia dena iragazki horretatik pasatzen da, eta badirudi iragazki hori geratzeko iritsi dela.
Horregatik guztiagatik, Elkarrekin Podemosetik uste dugu, kanal anitzeko Administrazio Publiko eta moderno baterako trantsizio hau egiten dugun bitartean, une oro bermatu behar dela herritarrak gure Udal Bulegoetan sartu ahal izatea. Osasun-larrialdia amaitu da, eta ez dugu uste positiboa denik hitzordua inposatzea. Dagoeneko ez da beharrezkoa pertsona gehiegi espazio itxietan pilatzea saihestea; horregatik, zerbitzu publikoetarako sarbidea zailtzen duen oztopoa saihestu behar da.
Neurri hori gehiegitan erabiltzea gure zerbitzu publikoen kalterako da, eta, nolabait, herritarren premia ugariekin administrazio-sistemak duen enpatia falta ere erakusten du. Aldez aurreko nahitaezko hitzorduak, inolako justifikaziorik gabe, urratu egiten du herritarrei zerbitzu eraginkorra emateko printzipioa, eta, gainera, udal batek herritarrei arreta emateko eta herritarrak zaintzeko behar diren sinpletasunaren, argitasunaren eta hurbiltasunaren aurka doaz.