Badirudi iraganeko edozein denbora hobea izan dela. Eta hori ez da pertzepzio hutsa. Analista askoren arabera, gure historian lehen aldiz, belaunaldi berriak gurasoenak baino okerrago biziko dira. Meritokraziaren mito faltsuaren pean hazitako belaunaldia, ahaleginduz eta konstantziaz dena ondo aterako dela uste zuena, eta hori gertatzen ez bada, zuen erruz da, ez zaretelako behar adina ahalegintzen. Gezur handia.
Egia esan, galdu dena ez da ahaleginaren kultura; aukerak baizik. Euskadiko gazteen emantzipazio-adinaren batez bestekoa oso altua izatea ez da ahalegin ezagatik, baizik eta soldata prekarioez eta alokairu ikaragarri garestiez, ezinezkoa baita hainbeste desiratutako eta beharrezkoa den independentzia lortzea, bizitza-proiektuak modu autonomoan eta gutxieneko duintasunez garatu ahal izateko. Ez da arazo indibiduala, ezta gazteena ere. Arazo soziala eta estrukturala da, errezeta zaharrekin zuzenduko ez den sistema prekarioaren emaitza.
Gaztetasuna, altxor paregabea
Aspaldidanik, gaztaroa izan da oraina etorkizunaz gehiegi arduratu gabe bizi daitekeen urrezko garaia. Oro har, gozamenarekin, anbizioarekin, helburuak lortu nahi izatearekin, egunetik egunera hobetzeko gogoarekin edo inkonformismoaren indarraren inguruko konnotazio positiboekin lotutako etapa da. Hala ere, gizarte helduak, aldi berean, aurretik aipatutako guztiarekin zerikusirik ez duen beste mezu bat helarazten du. Horrela, modu anbibalente batean, altxor bat baino gehiago, gaztaroa lastatzat jotzen da askotan.
Gaur egun, haurtzaroan amesten ziren helburu guztiak errealitatetik guztiz ezberdinak direla konturatzea oso gogorra da. Orain, ikasketa-urteak luzatzea da ohikoena. Unibertsitateko ikasketak ez dira nahikotzat jotzen aspalditik. Orain, masterraren ondoren, doktoregoa edo beste master bat egiten da, eta, ondoren, praktika, beka eta kontratu prekarioak; guztiak ere, asko jota, bizirik irauteko balio dutenak, besterik ez. Horrek paradoxa izugarri batera garamatza: belaunaldi milleniala, zalantzarik gabe, belaunaldirik prestatuena da, baina, aldi berean, urrutira joan behar duena ikasitako guztiarekin lotutako lan bat aurkitzeko. Alde horretatik, unibertsitate-esparrua bide posibleetako bat baino ez da, beste bide batzuk daude, lanbide-heziketa esaterako, baina hemen ere egoera gogortu egin da. Jakina, badira salbuespen arrakastatsuak, baina larria eta normala da gehienek bizi dutena, eta ez hainbeste saritutako salbuespena direnak.
Egoera horren ondorioz, serio pentsatu behar da ametsak gauzatzen jarraitzea nahi bada, haurtzaroan hainbeste aldiz egin diguten Handitan zer izan nahi duzu? galderari errealismoz erantzun ahal izateko. Erantzuna oso erraza da, neure burua duintasunez garatzea, arlo pertsonalean zein kolektiboan, eta, batez ere, neure bizitzaren jabe sentitzea.
Azken batean, eskerrik asko helduoi, ongizateari eta hezkuntzari dagokienez eskaini duzuen guztiagatik. Baina ez ahaztu bizitzaren jokoaren arau orokorrak errotik eraldatu direla. Orain, araua, aldaketa da; ziurgabetasuna, errutina eta gazteei egunero tokatzen zaie inprobisatzea. Beraz, aski da epaitzeaz. Gaztetasuna oraina da, eta hemen dago, beti gertatu den bezala, oraina hobetzeko.