Alferrik da bizi-aukera gehiago edo gutxiago izatea, gure osasun mentala kaltetuta badago. Alferrik da gure giza gaitasunak edo gaitasun profesionalak garatzea, gure ongizate emozionala ondo ez badago. Gure eskubide zibil, politiko, sozial, ekonomiko edo kultural baliotsuek ez dute ezertarako balio, eskubide horiek baliatzeko, gozatzeko eta, batez ere, bizitzeko gogorik ez badugu.
Osasun mentalari aurre egiteak eguneroko bizitza zaintzea eskatzen digu, eta bizitza onak ahalbidetzeko beharrezkoak diren baliabide eta politika publiko guztiak jartzea, bizi zaren auzoaren eta zure kontu korrontearen mende ez dauden bizitzak, alegia. Izan ere, osasun mentalaz hitz egitea estresaz, antsietateaz, insomnioaz hitz egitea da; kontziliazioaz, kontsumo-ohiturez, etxebizitza eskuratzeaz, prekarietateaz eta lan- ezegonkortasunaz hitz egitea da. Izan ere, osasun mentaleko arazoak ez dira arazo indibidualak bakarrik, arazo kolektiboak ere badira, eta gaixo egotetik haratago doaz.
Zalantzarik gabe, haurrak eta gazteak dira osasun mentalari dagokionez kalteberenak eta kaltetuenak. Haiek oraina izateaz gain, gure hiriaren etorkizuna dira. Bilbon, EUSTATen datuen arabera, 15 eta 29 urte bitarteko 48.361 gazte bizi dira. Zalantzarik gabe, kuantitatiboki garrantzitsua eta kualitatiboki funtsezkoa den biztanleria-taldea osatzen dute gure hiri-garapenerako. Eta, horregatik, garrantzitsua da horietan guztietan arreta jartzea. Nola sentitzen dira? Zer bizi-itxaropen dute? Zer eskaintzen ari zaie helduen gizartetik? Nola eragiten diete baldintzatzaile sozialek? Eta garrantzitsuena, zer egin behar dugu erakunde publikoetatik osasun mentalari hobeto heltzeko? Zer egin dezakegu Bilboko Udaletik hobeto zaintzeko?
Testuinguru horretan, joan den irailaren 28an Bilboko Udalean agintaldi berriaren lehen Udalbatza egin zen, eta Elkarrekin Bilbo-tik, pertsonen eta, batez ere, gure gazteen ongizate psikikoaren garrantzia azpimarratu nahi izan genuen. Horrela, eta nahiz eta jakin udalek osasun publikoaren arloan dituzten eskumenak mugatuak direla, helburu politiko gisa jarri dugu bilbotarren osasuna hobetzeko eskumenen azken tanta zukutzea. Eta hala izan da. Gobernu Taldearen konpromisoa lortu dugu osasun mentalaren arloan urrats zehatzak ematen jarraitzeko.
Zehazki, ‘Bilboko Osasun Diagnostiko kuantitatiboa eta parte-hartzailea’ eguneratzeko konpromisoa hartzea lortu dugu. Oinarrizko kontua nola gauden jakiteko eta, horrela, ‘Osasunaren II. Udal Plana’ diseinatu ahal izateko. ‘Osasun Mental eta Emozionaleko’ programa espezifiko bat barne hartuko duen plana. Horrez gain, ‘Osakidetzaren Haurren Osasun Programan’ eta ‘Osasun Mentaleko Estrategia’ berrian jasotzen diren neurriak ere garatuko dira.
Eta, azkenik, ‘Nahi ez dugun bakardadearen eta gizarte-isolamenduarenaurkako Udal Estrategiaren’ esparruan, Bilboko haurren eta gazteen egoerari arreta berezia eskaintzea ere lortu dugu.
Zentzu horretan, nahiz eta logikoa izan bakardadeaz hitz egiten dugunean automatikoki adineko pertsonengan pentsatzea, datuek adierazten dute nahi ez den bakardade-egoeran dauden hamar pertsonatik lau gazteak direla. Gazteak dira identifikatutako kasuen ia erdiak, eta ez da gai txikiagoa; izan ere, nahi ez den bakardadeak gaixotze-tasa eta heriotza goiztiarra izateko arriskua areagotzen ditu, eta zuzenean eragiten du suizidio-kasuen gorakadan.
Azken batean, eta Iñaki García Maza psikologo eta terapeutak dioen bezala, osasun mentalaz hitz egitea "gure barne eta arteko" gaiez hitz egitea da, gizartean, gure artean, gertatzen diren gaiez. Horregatik guztiagatik, uste dugu osasun mentala birpentsatzeko garaia iritsi dela erakunde publikoetatik, gure osasun-sistema publikoaren funtsezko elementu gisa eta gure toki-demokrazia txikiaren oinarrizko zutabe gisa.