Agian pertzepzio bat baino ez da, baina Bilboko Udalean bizi dudan esperientziatik eta lan politikotik, oso ekitaldi bereziak izaten ari gara. Sinbolikoenei erreparatzen badiegu, bost urte eskasi, gutxi batzuk bizi eta sufritu ditugu.
Hala, azken bosturtekoan, 2020. Urtean, otsailea, Zaldibarko zabortegiaren luizi tragikoarekin hasi genuen; hurrengo hilean, pandemia handi bat deklaratu zuten, COVID-19arena; 2021eko irailean, La Palmako erupzio bolkanikoa gertatu zen; 2022ko otsailean, gerra handi bat berpiztu zen Europan, Ukrainan; azken gatazka beliko horri, 2023an, Israelek herri palestinarraren aurka egindako gerra gehitu behar zaio, Gazan benetako genozidioa eraginez.
Eta aipatutakoaz gain, urte hauetan guztietan, eta gaur egun arte, berotze globalak eta klima-aldaketak eragindako hainbat gertaera gurutzatzen dira, eta, ondorioz, ezohiko egoerak gertatzen dira, hala nola Filomena ekaitza, lehorte luzeak edo ezohiko uholdeak, hala nola Valentzian urrian jasandakoak. Azkenik, amaiera existentzial gisa, bosturteko hori 2025eko apirilaren amaieran izandako itzalaldi elektriko handiarekin itxi genuen.
Ez naiz hasiko gertakari berri hauen zergatiak argitzen. Ez dut uste konstruktiboa denik gauzak gertatu ondoren epai abantailazaleak egitea. Hori bai, garrantzitsua iruditzen zaidana eta artikulu hau arrazoitzen duen gaia zera da, ea Erakunde Publikoetatik zerbait ikasi dugun bizi izandako guztitik. Gertaera ezohizko horien ondoren, ikasitako ikasbiderik ba al dago?
Erantzun azkarra, nire ustez, ezetze litzateke izango, baina ezetza konstruktiboa; izan ere, agerikoa da erakunde publikoek, kontingentziatik, jardun dutela eta, egia da, oraindik garaiz gaudela lehen aipatu ditudan ekitaldi ezohizkotik ikaskuntzak ikasi eta argitzeko.
Guk, Elkarrekin Podemosetik, urte hauetan ondorioak ehundu nahi izan ditugu, eta batez ere erantzunak eskaini. Alde horretatik, aitortu behar dut gure tokiko lan guztiak, gutxienez azken hamar urteetatik hona, eragin handia izan duela munduaren begirada global eta internazionalista batean. Izan ere, guretzat Bilbo hiri irekia eta globala baino ezin da izan, eta horregatik, onartu behar dugu munduak zuzenean interpelatzen gaituela, planetako beste leku batzuetan ematen diren eta agian inporta ditzakegun irtenbideak ezagutzeko eta ikasteko, neurriak Bilboko testuingurura egokituz.
Hori dela eta, gure lan politikoak beti izan du eragin handia begirada sistemikoen artean; esaterako, duela zenbait hamarkadatik hona Nazio Batuen barruan Hondamendien Arriskua Murrizteko Bulegoak bultzatzen duena. Prest egon behar dugu, eta, batez ere, ulertu behar dugu hirietako gobernutik askoz ere irmoago lan egin behar dugula gerta daitezkeen hondamendien aurrean dugun erresilientzia hobetzeko, lehenago edo geroago, ikusten ari garen bezala, azkenean gertatzen baitira.
Kontua ez da Erakunde Publikoak fatalistak edo alarmistak izatea, pertsona koherenteak eta proaktiboak izateaz ari gara, gure betebehar instituzionaletatik abiatuta bizi izan ditugun ekitaldi ezohizkotik ikasteko betebeharra hartzen dugunak. Ikastea, prebenitzeko. Hondamendien arriskua murrizteko ikastea.
Ildo horretan, gure Udal Taldetik hainbat proposamen aurkeztu ditugu Udalean, Bilbo prebentzioaren bide segurutik ibil dadin laguntzeko. Horrela, eta gaur egungo Udal Gobernuak (EAJ-PSE) gai horiekin nagiki aurrera egiten duen arren, oraindik garaiz gaude gertakariei aurrea hartzeko, etortzeke dauden ekitaldiek gure auzoetako eguneroko bizimoduan ahalik eta eragin txikiena izan dezaten.
2017an, Hiri-Erresilientziari buruzko diziplinarteko Udal-Batzorde bat sortzea proposatu genuen. 2020an, Udal Larrialdi Plana eguneratzea eskatu genuen, Bilbon hondakin arriskutsuak kudeatzen dituzten enpresen errealitatea kontuan hartuta. 2020an, halaber, Larrialdietarako Udal Komunikazio Estrategia eta Plana diseinatzeko eskatu genion gobernuari. 2024an, Profersa enpresan izandako hainbat istripuren ondoren, larrialdiei aurre egiteko protokolo bat premiaz ezartzea proposatu genuen, Sader eta Profersa enpresen ingurunerako. Azkenik, maiatzean bertan, udalerri gisa Bizkaiko Kimika Segurtasun Plataforman sartzea proposatu dugu, larrialdi kimikoen aurrean autobabesa hobetzeko, batez ere arrisku handiena duten Bilboko auzoetan.
Azken batean, arlo honetan, eztabaida asko bultzatu nahi izan ditugu Udalaren barruan eta kanpoan, eta, gure proposamenei erantzunez, asko izan dira Udal Gobernuak emandako ezezko, atzerapen edo aitzakiak. Baina ez dio axola, oraindik garaiz baikaude aurrera egiteko eta etorkizunari aurrea hartzeko, hondamendi-arriskua prebenitzeko eta murrizteko hiri-gaitasunak hobetzeko.