Aitzol Atutxa: "Ia txapel honek erreferentzia lez balio dauen Bizkaian, ia afizinoa biztuten dan"

Aizkolaritzearen historian data berezia izan zan urriaren 26a, izan be lehenengoz bizkaitar batek irabazi eban Euskadiko Aizkolari Txapelketea, Aitzol Atutxa 26 urteko dimoztarrak hain zuzen be. Aizkorea ez dala nafar eta gipuzkoarren kontua bakarrik erakutsi dau. Berau zan bizkaitar bakarra finalean, eta aizkolari gazteena bere bai. 40 minutu behar izan zituan behar guztiak egiteko: lau kanaerdiko, 60 ontzako lau eta lau oinbiko. Jokatutako laugarren finala dau hau, eta igazko bigaren postuaren ostean, lortu dau txapela Bizkaira ekartea. Beharrean harrapau dogu Aitzol, goizean goizetik.


1.- Euskal Herriko aizkolari txapelketea irabazten dauen lehenengo bizkaitarra zara? Harro egoteko moduko da gero!

Bai, kar, kar, harro egoteko modukoa. Ilusino handia daukat, bai.


2.- Etxean pozarren egongo dira, aita, Kepa Atutxa aizkolaria izandakoa da eta...

Aita bera aizkolaria izan da, semea be aizkolaria... Irabazteak ilusino handia egiten deutso aitari, baina amari be bai, eta etxeko guztiei, jakina.


3.- Herrian ospatu zenduela entzun dot.

Beasainen finala amaitu eta segiduan etorri ginan etxerantz, gipuzkoar bi aurkari izanda, hobe zenbat arinan etortea, txapela galdu baino lehenago, kar, kar, kar.


4.- Aizkoran nonor izateko nafarra edo gipuzkoarra izatea derrigorra zala emoten eban, baina holan ez dala erakutsi dozu.

Aurtengo finala berezia izan da, alde batetik bizkaitar batek irabazi dau finala, eta beste alde batetik, ez da nafarrik egon finalean. Nahiko datu bitxiak dira, hor geratuko dira  aizkolaritzearen historian. Egia esan, herri kirol batzutan bizkaitar gehiago dabilz, harria jasoten, esaterako, Zelai Mallabikoa dago. Aizkorearen kasuan ez dago erreferenterik, ia txapel honek erreferentzia lez balio dauen Bizkaian, ia afizinoa bizten dan. Eta ia egunen baten esaten dogun bizkaitar bi heldu dirala finalera.


5.- Azkenengo hainbat urtetan egondako irabazle gazteena be bazara, beste datu bitxi bat.

Euskadiko Aizkolari Txapelketeak 30 urte ditu, eta horreetan edizino guztietan neu naz irabazle gazteena. Lehenago Campeonatos Vasco-Navarros izenekoak egitenziran, eta hor bai, hor ni baino gazteagoak be izan ziran txapeldun. Danak kontuan hartu ezkero, ni laugarren gazteetan ei naz.


6.- Txapeldun gazteena izateak zeozer esan gura dau, zeozer aldatu ete da?

Igaz lortu neban lehenengo podiuma, bigarren lekuan geratu nintzan. Irabaziko ete dodan galtzen eustien, eta ikusten neban irabazleak 30 urtetik gorakoak zirala danak.

Denporea baneukala pentsetan neban, badagoela sasoia oraindino txapela irabazteko. Txapela, baina, 26 urtegaz etorri da, goizetik. Orain, lehenengoa lortuta lanean segidu behar da, eta esperantzea euki behar da bigarrena lortzea posible izan daiten. Igual ez da datorren urtean etorriko, sano gatxa da bi segiduan lortzea. Gora heltzea gatxa da, baina gatxagoa da goian segidutea. Datorren urtean ez bada, ba beste urteren baten izango da.


7.- Subertea daukazu, gaztea zara, eta urte asko aurretik txapelak irabazteko.

Bai, azkenean, holan da; gaztea zara eta urte asko daukadaz aurretik txapelketak irabazteko. Gauzak ahal danik eta ondoen egitea da kontua, sakrifizio asko eskatzen dauen lana da, eta sari gitxi daukana. Orain arte lez beharrean segiduten ahaleginduko naz. 30 urtera arte beste txapelik ez badator be ni pozik, txapela daukat buru ganean eta orain disfrutau gura dot.


8.- Sakrifizio eta denpora asko emon beharko jako aizkorearei zu zabilzan mailan lehiatzeko, ezta?

Euskal Herriko txapelketea irabazteko ez da nahikoa egun bateko entrenamendua, urte skotako entrenamendua behar, urte askotako jarraipena. Teknikea behar da, eta burua  be asko landu behar da, esperientzia garrantzitsua da hori lortzeko. Azkenean, txapelketarako prestakuntzea hiru hilekoa izan da, eta merezidu izan dau.


9.- Hiru hilean, astean zenbat egun entrenetan izan dozu?

Asteko egun danak ia. Aizkoereagaz hiru egun-edo, baina bestelako prestakuntzea sei egun, gitxienez. Teknikea ondo menderatu behard a 40 minutuko lana egiteko. Fondo fisiko handia behar da, era hori lantzeko bizikletan edo mendian gora eta behera ibilten naz.


10.- Eta nondik ataraten da denporea? Etxeko enpresan behar egiten dozu, aita be bazara... Non dago sekretua?

Nahi izan ezkero egin ahal da. Beste gauza batzutarako ez neuke denporari aterako, baina holakoetarako bai. Sakrifizioaren emoitzea izatea motibazino handia da, errepetiduteko gogoa emoten dau. Erraza ez da, dana dala. Eztabaidak be badakarz. Urtea luzea da, eta ordaina txikia. Txapelketean bizitako moduko egunek merezidu dauela erakusten dabe.

Ordu asko sartu behar dira, ahal dan moduan kirola, lana eta familia buztartzen ahalehgintzen naz. Enpresan mendi-lanak egiten doguz, eta beharrean nagon bitartean entrenetan ahalegintzen naz, gora eta behera. Etxera heldu, eta askotan umea lepoan hartu eta mendira joaten naz.


11.- Danetarik behar da, orduan, txapelduna izateko: indarra, teknikea eta burua hotz.

Jenteak uste dau indar kontu dala, besoetan euki behar dala indarra, baina batez be gerrian euki behar da. Eta batez be jakin behar da indar gutzi hori aizkorearen bitartez egurrari transmitidutea, hor dago kakoa. Indarra euki bai, baina ez badakizu zelan egin... Eta burua hotz, bai. Norbere curriculumak egiten dau norbere burua txapelketan zelan egongo dan jakitea. Egoera askotan ikusi dot nire burua, aurretik eta atzetik, eta egia esan urteekaz esperientzia desbardin asko izaten dita. Bakarkako kiroletan buruak zerikusi handia dauka.


12.- Enbor guztiak ebagiteko 40 minutu eta 58 segundu behar zian zenduzan, hori denpora asko da buruari bueltak emoteko, ezta?

Luze egiten da, bai, baina pentsetako denporarik ez dau emoten dau. Subertea euki neban eta Iñaki Azurmendi alboan euki neban, bera bigarren geratu zan. Albokoari begiratuta, ikusten dozu ia ze aizkora hartu dauen, noiz emoten dauen bueltea... Nik erreferentzia hori euki neban Iñaki alboan eukinda. Plazan aurretik hasteak motibazino handia emoten dau, baina gorputzak eutsi egin behar dau. Hori aurretik urtetean daukan parte txarra, atzetik datorrenak harrapetea posible dala, eta horri bueltea emotea gatxa da. Ondo kalkulau behar dira indarrak, eta ahal dala beti komenidu da indar apur bat gordetea. Zazpigarren egurrean erabaki neban gordeta neukan hori erabiltea, guztiz hustutea. Eta holan irabazi neban.


13.- Denpora asko eskatzen dau aizkoreak, baina dirua be, ez da kirol merkea.

Nahiko karua da. Finanzazino eta laguntza barik, puntan bazagoz, defizitarioa da. Egurra ordaindu egin behar da, horregaitik ezin dira egun entreanamenduak egurragaz egunero; gorputzak ahal dau, baina aurrekontua gora egiten dau. Egoera fisiko hori beste modu batera lortu beharra dago, mendira joanez, edo dana dalakoa.

Aizkorak eurak be ez dira merkeak. Australiatik ekarten dira, han erosi eta hemen preparetan dira. Aizkora batzuk 20 urte irauten dabe, eta beste batzuk, sarritan egun bi.

Horregaitik, aizkora on batek ez dauka preziorik. Aizkora danak ez dira bardinak, zergaitik ezin daiteke jakin. Injinerutzaren baten egongo balitz hori aztertzen jakingo geunke, baina gaur egun artisau lana da, ez dagoz aizkora bi bardinak. Ikertu ezkero miloe bat aizkora bardin-bardinak egiteko aukerea egongo litzateke, baina momentuz ez dago holakorik. Aizkora batek, gaur egun, 360 eueo inguru balio ditu, baina aizkora onak ez dauka preziorik; on bat topau orduko hamar eskas erosi behar dira.


14.- Euskal Herriko txapelduna izanda, desafioak egiteko proposamenik jasoko zenduan.

Txapela jantzi eta segiduan apostuen kontua aitatu eustien. Ikusiko dogu, egune baten akaso, baina ez dakit aurten edo hemendik bost urtera. Desafioa diru-iturri garrantzitsua dira, irabazi ezkero, jakina, baina galdu ezkero... 26 urte besterik ez daukat, denporea dago.


15.- Uda partean, herriz herri erakustaldiak egiten ibilten zara. Gustura ibilten zara?

Beste diru-iturri bat da. Asko-asko gustetan jataz erakustaldiak, asko disfrutetan dot. Edozein herri edo auzotan ikusi gura bagaitue, gu pozik joaten gara. Nik neuk gurago dodaz herri txiki edo auzoak, polita izaten da. Uri edo leku handietan turismoarentzat izaten dira erakustaldiak, hori be gustetan jat, harritu egiten dira, baina gurago dodaz leku txikiak. Penea da esatea, baina Bizkaian baino Gipuzkoan eta Nafarroan saio gehiago egiten dodaz. Espero dot urte batzuk barri txapeldun bizkaitarra izanik hemen be aizkorea gehiago estimetea.


16.- Ez da erraza aizkoran egitea Bizkaian?

Zaletasuna badago, gero eta handiagoa. Kirol hau, Bizkaian batez bez, gurasoengandik dator; aizkoran ibilitakoen semeak, lobak edo dana dalakoa dira. Etxeko kontua ez danean, jenteak ez daki nora jo; ume batek aizkoran hasi gura badau, gurasoek normalean ez dakie nora jo, eskolarik dagon. Ezagunik edo euki ezean gatxa da. Beste leku batzuetan eskolak daukien, alkar kutsatzen dira. Ez dakit Bizkaian be horrelako zeozer egin beharko litzatekeen, edo gura dna lortu, lehentasuna dan ez dakit.

Bizkaiko mailea eta Euskal Herrikoa kontutan hartuta, neu naz Euskal Herriko lehenengo mailan dagoan bakarra, ganerako bizkaitarrak hirugarren mailan dagoz. Aldea dago.


17.- Zurea kasuan be, etxekoek eragin handia euki eben, aita aizkolari izandakoa dozu.

Argi dago, aita aizkolaria izan ez balitz neu be ez nintzatekeela izango. Zazpi urtegaz hasi nintzan aizkoran, ume txikiak aitak egiten dauena egin gura dau. Txikitan erakustaldietara joaten ginan, plazaz plaza. Aizkoara txiki bat emon eustien eta holan hasi nintzan, jolas baten antzera. Jolasa kirol bihurtu zan, eta ostean konpromisoa, honaino heldu arte. Edozelan be, gauza bat da hastea eta beste bat da aurrera egitea. Hasteak beti balio dau, beste kiroletan antzera, baina gitxik segiduten dabe. Nerabezaroan askok ixten dabe. Askotan geratu naz ni etxean, lagunak jaietara doazela, hurrengo egunean erakustaldiren bat neukalako, edo txapelketaren bat. Ez da erraza.