Egitasmo honen jatorrian, Pikara Magazine hedabideko lantaldearen beharrek eta erabaki politikoek egiten zuten bat. Pikara Magazine Espainiako Estatuko proiektu bezala garatu bazen ere, pasa den urtarrilean barne hausnarketa prozesu baten ondorioz, proiektua birdefinitzeko beharra sentitu zuten: “Hor adostu genuen Bilbon eta Euskal Herrian errotutako proiektua den neurrian, errotzean sakontzearen beharra, besteak beste, euskararen erabilera sendotuz, lantaldearen euskalduntzea sustatuz eta euskal kulturarekin zubi gehiago eraikiz”, azaldu du June Fernández Pikara Magazine-ko kideak. Zubiaren beste aldean aurkitu zuten Bira gunea, kulturari eskainitako herri proiektua, eta giro horretan sortu zen Berbalagun feminista: Pikarak bultzatuta eta Birak lekua eskainita. Maiatzean hasi ziren egitasmoarekin eta orain astelehen arratsaldero elkartzen dira, 18:30ean, Bilboko Alde Zaharreko Bira espazioan.
Bertan aritzen dira berriketan Bea de Lucas eta Blanca Candelas. 40 urte ditu de Lucasek, getxoztarra da, A ereduan ikasia eta “familia ez euskaldunekoa”. Horrek guztiak eragina izan duela uste du euskararekin duen harremanean. Gainera, kanpoan ibili da urte luzez, eta itzuleran bere hizkuntza maila asko jaitsi zela dio: “Bueltatu nintzenean euskara ikasten hasi nintzen euskaltegian titulua ateratzeko asmoz; titulua ateratzea lortu nuen, baina oraindik hitz egiteko zailtasunak ditut”. Candelasek, berriz, txikitatik du euskaraz mintzatzeko gaitasuna, “nahiz eta etxean gurasoek ez duten egiten”. Basaurikoa da eta B ereduan ikasi zuen. Bi adibide baino ez dira hauek, baina anitzak dira Berbalagun feministan elkartzen diren kideen profilak: “Euskaraz ikasten urteak daramatzatenak, duela gutxi hasi direnak eta Bilbon euskaraz bizitzeko tarteak aurkitu nahi dituztenak, besteak beste”. Eta jende horrentzat guztiarentzat etxea izan nahi du Birak, euskaraz lasai hitz egin ahal izateko aterpe: “Espazioaren hizkuntza paisaiak izugarri eragiten digu hiztunoi, horregatik, Birak euskarara bultzatzen ditu hiztunak”, azaldu du Lutxo Egia Birako kideak.
Gustura ari da berbalagun feministan Candelas, lagun baten bitartez izan zuen Pikara Magazine-k abiatutako egitasmoaren berri eta argi eduki zuen berak han egon behar zuela: “Nire etxetik oso gertu egiten da, eta euskara eta feminismoa uztartzen ditu”. Berarentzat lehen saio hura “ikaragarria” izan zela dio, eta hortik aurrera beti joan da. Hasieran, Pikara Magazine-k egiten zuen egitasmoaren gidaritza, baina orain, modu autonomoan antolatzen direla dio de Lucasek. Hurrengo astean landuko dituzten gaiak denen artean proposatu eta erabakitzen dituzte. Whatsapp talde bat dute eta bertan partekatzen dituzte gaien inguruko artikuluak: “Aspaldi nenbilen euskaraz hitz egiteko espazio seguru baten bila, eta zein hobea berbalagun feminista baino?”.
Zeharkatzen dizkieten gaiak hizpide
De Lucasentzat bere lehen mintzalagun saioa da. Orain arte, egitasmo polita iruditu zaion arren, ez du inoiz parte hartu: “Berbalagun feministara animatu nintzen, besteak beste, niri interesatzen zaizkidan eta zeharkatzen nauten gaien inguruan hitz egiteko aukera eskaintzen didalako”. Anitzak eta askotarikoak izan dira orain arte landu dituzten gaiak: tartean, Euskal Herriko Jardunaldi Feministak eta emakumeen eiakulazioa. Candelasek ere, horregatik erabaki zuen berbalagun feministara animatzea, izan ere, bere bizitzan bazituen espazio batzuk euskaraz hitz egiteko, baina feminismoaz eta feminismotik hitz egin nahi zuen euskaraz.
Dena den, hain gai konplexuez ondo menperatzen ez den hizkuntzan hitz egiteak zailtasunak ere badituela gogorarazi du de Lucasek: “Euskal Herriko V. Jardunaldi Feministen ondorengo astelehenean, esaterako, oso mugituta nengoen, gauza asko kontatu nahi nituen, erraietatik ari nintzen hitz egiten eta hitzak gaztelaniaz ateratzen zitzaizkidan”. Hala ere, horretarako askatasun osoa izatea eskertzen duela dio: “Hitz bat ez bazait euskaraz ateratzen gazteleraz esaten dut eta ez da ezer pasatzen”. Candelasek gaineratu du gai konplexuez hitz egiteak aurrelanketa ere ekartzen duela: “Hurrengo astean landuko dugun gaiaren inguruko artikuluak partekatzen eta irakurtzen ditugu, horrela, hizketa gaitasuna lantzeaz gain, irakurketa ere hobetzen dugu”.
Berbalagun feministan espazio seguru eta konfiantzazkoa lortu dute biek, eskakizunik gabea eta beraien neurrira egina, “espazio feminista, azken finean”. Euskalgintzak teoria feministatik hartu du ahalduntze kontzeptua, eta euren azaletan bizi izan dute hori biek. Berbalagun feministan oraindik hilabete batzuk baino ez badaramatza ere, jendaurrean euskaraz aritzeko konplexu asko galdu dituela uste du de Lucasek: “Berbalagun feministan nirekin batera dabilen lankide batekin, adibidez, orain beti euskaraz egiten dut”. Norabide berean hitz egin du Fernándezek, aipatuz patriarkatuak emakumeon ahalduntzea mugatzen duela gure autoestimua eta gure ezagutza kaltetuz, eta uste du, horrek euskalduntze prozesua ere baldintzatzen duela: “Berbalagun feminista espazio segurua da konfiantza hartzeko eta ahalduntzea lantzeko”.
Bestalde, de Lucasek argi du jende berria ezagutzeko aukera ere eskaini diela berbalagun feministak: “Nire militantzia eremuan, esaterako, badago jendea euskaraz dakiena, baina beraiekin gaztelaniaz eraiki dudanez harremana, orain zaila egiten zait hizkuntza ohiturak aldatzea”. Egitasmo honek, jende berria ezagutu, berarentzat interesekoak eta garrantzitsuak diren gaien inguruan hausnartu eta euskarazko harreman sare berriak eraikitzea ahalbidetu diola dio.
Azaldu dute bertan parte hartzeko ez dela euskara maila jakinik eduki behar, ezta feminismo gaietan aditua izan ere: “Beste emakume batzuekin elkartu eta gai ugariren inguruan hitz eginez, eremu seguruan, tarte ederra pasatzeko aukera eskaintzen du”.