Ai, Deustu, nola aldatu zaren!
20 urte igaro dira jada PREST! aldizkaria lehen aldiz kaleratu zenetik. Herri aldizkaria, herritar askoren lanari eta babesari esker urtez urte zabaltzen eta handitzen joan dena; gu guztion aldizkaria. 2001eko martxoko lehen zenbaki horretatik asko aldatu da PREST!, baina ez bera bakarrik, gu guztiok eta gure ingurua ere goitik behera. Atal honetan Deustu hogei urte hauetan zelan aldatu den aztertu dugu, Gloria Diez Nuño arkitektoaren laguntzarekin. Ikus dezagun… Erreportaje honen bigarren atala irakurri nahi baduzu sakatu hemen
Bilbo XIX. mendean
XIX. mendea Europa mailan, aldaketa asko izan ziren. Alde batetik, erregimen zaharraren eraisteak bidea eman zien estatu demokratiko burgesei. Beste aldetik, industria-iraultzak kapitalismoa bultzatu zuen. Era berean, hainbat sektore garatu ziren: banka, burtsa, teknologia, komunikabideak, produkzio-sistemak… Gainera, laborantza-iraultzak garbitasunaren ardurarekin batera demografia handitzea eragin zuen.
Arkitektura Barrokoa Bilbon
Barrokoa XVII. mendean Erroman sortu zen, XVIII. mendean Europa osoan zehar zabaldu zen. Arkitektura honek puntuak, kurbak, elipseak eta kiribilak erabiltzen ditu irudi konplexuak garatzeko. Pintura, eskultura eta iztukatuak erabiliz, espazioari antzerti forma ematen zion.
Bilbo XVIII. mendean
XVIII. mendean Europatik itsas-merkataritzen bide nagusiak bi ardatzen inguru garatu ziren: iparra-hegoa eta ekialde-mendebalde. Hain zuzen ere, itsasbiderik garrantzitsuena Afrika-Amerika-Europa zen. Bidai hau Afrikan hasten zen jendea bahitzen, gero Amerikara jotzen zuen esklabutzat saltzeko.
Bilbo XVII. mendean
XVI. mendeko azken hamarkadek Bilboren gainbehera ekarri zuten. Sutea eta uholdea ez ziren eragile bakarrak izan.
Bilbo ia desagertu zenekoa; XVI. mendearen amaiera
Udazkeneko gau hotz horretan, Bilbo infernuan esnatu zen. Garrasiak, negarrak eta beroa, batez ere, beroa. Horrelako giroan ezin zitekeen arnasarik hartu, eta ikustea ere ezinezkoa zen. Dirdira itsugarria zegoen. Erabateko iluntasuna. Plaust! Beste etxe bat lurrera. Oraina ez ezik, etorkizuna ere beltza bihurtu zen. Goizean hiribildu harro honetan errautsak geratzen ziren bakarrik.
Bilbo XVI. mendean. Urrezko Aroa
Bilbok, XVI. mendean, bere goia zein hondoa jo zituen. Gaur Urrezko Aro honetaz hitz egingo dugu.
Arkitektura gotikoa Bilbon
Erdi Aroan bi estilo arkitektoniko nagusi izan ziren: erromanikoa eta gotikoa. Erromanikoan eraikinak pisutsuak eta ilunak ziren: horma zabalekoak, egituraren karga guztia jasaten baitzuten, eta baoa txikikoak. Espazio handiak lortzeko erdi-puntuko arkua erabiltzen zen. Denboraren poderioz erromanikoa gotiko bilakatu zen. Eraikinek gorantz jo zuten, ostiko-arku eta kontrahormen laguntzaz hormak arindu eta beiratez eta kolorez bete ziren. Arku zorrotzak nagusi dira.
Bilbo XV. mendean
Aurreko sarreran, Botxoaren lehenengo pausoak ikusi genituen. XV. mendean Bilbok, lehenengo pauso horiek aintzat hartuz, bere bidea egiten jarraitu zuen. Sare komertzialetan gero eta garrantzia handiagoa jasoz, estilo gotikoa guztiz ezartzen da hirian.
Bilbo XIV. mendean
Askotan, gure hiria ezagutzen dugula pentsatu ohi dugu, bere historian asko sakondu barik. Honek kalte larriak erakar ditzake, bai gure ondarean, bai gure izaeran, iragana ahazten baitugu. Hori dela eta, hurrengo hilabeteetan zehar, Bilboko historia hirigintza eta arkitekturaren ikuspuntutik azaltzen saiatuko naiz. Ikusiko dugu politika eta ekonomiaren garrantzia hiria garatzeko orduan. Laburpen hauekin Botxoa berraurkitu dezazuen espero dut.